Tue, 19 June 2018
Your Visitor Number :- 951313
- ਵਾਰਾਨਸੀ 'ਚ ਭਾਜੜ ਪੈਣ ਨਾਲ 24 ਮੌਤਾਂ
- ਭਾਰਤ-ਰੂਸ ਵਿਚਾਲੇ 16 ਅਹਿਮ ਸਮਝੌਤੇ
ਨਾਵਲ ‘ਅਣਪਛਾਤੇ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਪਾਂਧੀ’ ’ਤੇ ਇੱਕ ਪੇਤਲੀ ਜੇਹੀ ਝਾਤ
Posted on:- 14-10-2016
ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਰਚਨਹਾਰ ਬਿੰਦਰ ਕੋਲੀਆਂ ਵਾਲ ਦਾ ਪਛੋਕੜ ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਪੂਰਥਲਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇੱਕ ਆਮ ਜਿਹੇ ਕਿਰਸਾਣੀ ਕਿੱਤੇ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੋਟ ਹੈ। ਜੋ ਅੱਜ ਤੋਂ 23 ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਹੋਰਨਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਾਂਗ ਉਹ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਸੁਨਹਿਰੀ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਏਜੰਟਾਂ ਦੇ ਟੇਟੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਣ ਦਾਅ ਤੇ ਲਾ ਕੇ ਅਨੇਕਾਂ ਜਫਰ ਜਾਲਦਾ ਇਟਲੀ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਅਨੇਕਾਂ ਔਕੜਾਂ ਅਤੇ ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਝੱਲ ਕੇ ਜੀਵਣ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਖੜਾ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸਾਥੀਆਂ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਤੱਕ ਦਾ ਅਨੇਕਾਂ ਕਸ਼ਟ ਸਹਾਰਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦੀ ਗੰਢ ਵਿੱਚ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੱਥਲੇ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਸਰਲਤਾ ਅਤੇ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਰੂਬਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਹ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋਰ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ’ਤੇ ਲਿਖ ਕੇ ਸਾਹਿਤ ਸੁਰ ਸੰਗਮ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਬੈਠਕਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਮੇਲਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦਰਸਾ ਕੇ ਵਾਹਵਾ ਖੱਟਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਤੋਂ ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ “ ਸੋਚ ਮੇਰੀ” ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕਰ ਚੁਕਾ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਸੁਰ ਸੰਗਮ ਸਭਾ ਇਟਲੀ ਨਾਲ ਉਹ ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਤੋਂ ਜੁੜਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਉਹ ਮਿੱਠ ਬੋਲੜਾ , ਸੰਜੀਦਾ ,ਸਾਊ ਅਤੇ ਠੰਡੇ ਸੁਭਾ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ।
ਉਹ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋਰ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ’ਤੇ ਲਿਖ ਕੇ ਸਾਹਿਤ ਸੁਰ ਸੰਗਮ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਬੈਠਕਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਮੇਲਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦਰਸਾ ਕੇ ਵਾਹਵਾ ਖੱਟਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਤੋਂ ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ “ ਸੋਚ ਮੇਰੀ” ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕਰ ਚੁਕਾ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਸੁਰ ਸੰਗਮ ਸਭਾ ਇਟਲੀ ਨਾਲ ਉਹ ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਤੋਂ ਜੁੜਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਉਹ ਮਿੱਠ ਬੋਲੜਾ , ਸੰਜੀਦਾ ,ਸਾਊ ਅਤੇ ਠੰਡੇ ਸੁਭਾ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ।
ਰਤਾ ਗੌਰ ਕਰਨਾ ! -ਸੁਕੀਰਤ
Posted on:- 13-10-2016
ਹੋਰ ਚਹੁੰਆਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਮਗਰੋਂ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਉਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ। ਤਸਵੀਰ ਦੁਹੀਂ ਥਾਂਈਂ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਇਕ ਗਲ ਸਾਫ਼ ਹੈ। ਨਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ-ਭਾਜਪਾ ਮੁੜਦੀ ਦਿਸਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵੇਲੇ ਹੂੰਝਾ ਫੇਰੂ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਭਾਜਪਾ ਹੁਣ ਪੱਕੇ ਪੈਰੀਂ ਖੜੋਤੀ ਲਭਦੀ ਹੈ।
ਸੋ, ਸਮਝ ਲਉ ਬਾਜ਼ੀ ਸਿਰ-ਧੜ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਹਰ ਹੀਲਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ, ਹਰ ਹਰਬਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਏਸੇ ਲਈ ਫ਼ੌਜ ਵਲੋਂ ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਉਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਾਲੀਆ ‘ਸਰਜੀਕਲ’ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਸੂਬਾਈ ਸਰਕਾਰ ਵੀ, ਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਲਾਮ ਲਗ ਚੁਕੀ ਹੋਵੇ। ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਕਰਾ ਦਿਤੇ ਗਏ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰਖਿਅਤ ਥਾਵੇਂ ਜਾ ਵਸਣ ਦੀ ‘ਨਸੀਹਤ’ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਲਗੀ। ਅਤੇ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਹਰ ਥਾਂਈਂ ਬੈਨਰ ਝੁਲ ਗਏ ਕਿ ਅਜੋਕੀ ਸਰਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਹਰ ਵੇਲੇ ਤਿਆਰ-ਬਰ-ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅੱਡਰੀ ਗਲ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਪਾਸੇ ਫਸਲਾਂ ਪੱਕੀਆਂ ਹੋਣ , ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਲੋਂ ਕਿਸੇ ‘ਚੂੰਅ’ ਦੀ ਵੀ ‘ਵਾਜ ਨਾ ਸੁਣਦੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਅੱਵਲ ਤਾਂ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਬੈਠੇ ਰਹੇ, ਅਤੇ ਜੇ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤ ਨਿਕਲੇ ਵੀ ਤਾਂ ਮੁੜਦੇ ਪੈਰੀਂ ਪਰਤ ਵੀ ਆਏ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਸਿਰੜੀ ਹਠ ਕਹਿ ਲਓ, ਜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ, ਇਸ ਜੰਗੀ ਪਰਚਾਰ ਨੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾ ਥਿੜਕਾਇਆ।
ਸੋ, ਸਮਝ ਲਉ ਬਾਜ਼ੀ ਸਿਰ-ਧੜ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਹਰ ਹੀਲਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ, ਹਰ ਹਰਬਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਏਸੇ ਲਈ ਫ਼ੌਜ ਵਲੋਂ ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਉਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਾਲੀਆ ‘ਸਰਜੀਕਲ’ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਸੂਬਾਈ ਸਰਕਾਰ ਵੀ, ਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਲਾਮ ਲਗ ਚੁਕੀ ਹੋਵੇ। ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਕਰਾ ਦਿਤੇ ਗਏ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰਖਿਅਤ ਥਾਵੇਂ ਜਾ ਵਸਣ ਦੀ ‘ਨਸੀਹਤ’ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਲਗੀ। ਅਤੇ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਹਰ ਥਾਂਈਂ ਬੈਨਰ ਝੁਲ ਗਏ ਕਿ ਅਜੋਕੀ ਸਰਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਹਰ ਵੇਲੇ ਤਿਆਰ-ਬਰ-ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅੱਡਰੀ ਗਲ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਪਾਸੇ ਫਸਲਾਂ ਪੱਕੀਆਂ ਹੋਣ , ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਲੋਂ ਕਿਸੇ ‘ਚੂੰਅ’ ਦੀ ਵੀ ‘ਵਾਜ ਨਾ ਸੁਣਦੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਅੱਵਲ ਤਾਂ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਬੈਠੇ ਰਹੇ, ਅਤੇ ਜੇ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤ ਨਿਕਲੇ ਵੀ ਤਾਂ ਮੁੜਦੇ ਪੈਰੀਂ ਪਰਤ ਵੀ ਆਏ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਸਿਰੜੀ ਹਠ ਕਹਿ ਲਓ, ਜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ, ਇਸ ਜੰਗੀ ਪਰਚਾਰ ਨੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾ ਥਿੜਕਾਇਆ।
ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਕਾਨੂੰਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਪੱਸ਼ਟ ! - ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁਲਪੁਰ
Posted on:- 12-10-2016
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਚਲੰਤ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਜਥਾ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਦੀਆਂ ਹਾਮੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦਿਲ ਵੱਲੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਜਾਮ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਇਸ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਦਿੱਲੀ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਲਕਵੇ ਵਾਲੇ ਹਾਲਾਤ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਉਥੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਇਸ ਲਈ ਨਾਫਸ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰੀ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਚੁਣੀ ਗਈ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਤੋਂ ਇੱਕਦਮ ਹਟ ਕੇ ਰਾਜ ਭਾਗ ਚਲਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਜਦੋਂ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੰਮ ਢੰਗ ਕਾਰਨ ਸਾਬਕਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਬੇ-ਪਰਦ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 'ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਲਚਕ' ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦਿਆਂ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਖੋਹ ਕੇ ਉਸ ਨਾਲ 'ਮੁਜਰਮਾਂ' ਵਾਲਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਆਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਆਂ ਪਾਲਿਕਾ ਵਲੋਂ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸ ਨੂੰ ਐਲਜੀ ਦੇ ਰਹਿਮੋ ਕਰਮ ਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।ਦਿੱਲੀ ਅੰਦਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਲੋਂ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਮਹਿਜ ਡਰਾਮੇ ਸਨ। ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਢਾਂਚਾ ਅਜਿਹਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਚਲੰਤ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣਾ ਕਰਤਵ ਮੰਨ ਕੇ ਬਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨਾ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰਾਜਸੀਕਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ।ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਰਾਖਿਆਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਲਾਭ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਆਂ ਪਾਲਿਕਾ ਵਲੋਂ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸ ਨੂੰ ਐਲਜੀ ਦੇ ਰਹਿਮੋ ਕਰਮ ਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।ਦਿੱਲੀ ਅੰਦਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਲੋਂ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਮਹਿਜ ਡਰਾਮੇ ਸਨ। ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਢਾਂਚਾ ਅਜਿਹਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਚਲੰਤ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣਾ ਕਰਤਵ ਮੰਨ ਕੇ ਬਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨਾ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰਾਜਸੀਕਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ।ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਰਾਖਿਆਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਲਾਭ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।